نقش تکنالوژی جدید در تامین حکومت داری خوب و جامعه پویا
“زمان حکومت طالبان بود، میخوستم با برادرم که در خارج از کشور بود صحبت کنم. در آنزمان تنها دو دستگاه تیلفون (یا به اصطلاح مردم ، تیلفونخانه) در کابل وجود داشت که میتوانستیم از طریق آن با دنیای بیرون در تماس شویم. ساعت شش صبح رفتم به تیلفون خانه و در صف درازی مراجعین ایستادم. بعد از ساعت ها انتظار بالاخره نوبتم رسید و توانستم برای چند دقیقه محدود با برادرم صحبت نمایم.” اسرار احمد کریمزی که بعنوان رییس اداره معلومات، ارتباطات، تکنالوژی و حکومت داری الکترونیک در ریاست اداره امور ریاست جمهوری کار میکند، بعد از گفتن این خاطره برای لحظاتی خاموش شد. اما بعداً با صدای بلند تر افزود، “اما امروز همه چیز تغییر کرده است. وقتی آن دوره را با واقعیت های امروز مقایسه میکنم، اصلا باورم نمیشه که در مدت کوتاهی ما اینقدر دست آورد داشتیم. امروز میتوانم از هر نقطه کشور، در هر زمان با برادرم صحبت کنم.”
رشد تکنالوژی ارتباطات و مخابرات در افغانستان واقعا حیرت انگیز بوده و تاثیرات شگرف در تحول حیات اجتماعی، سیاسی و اقتصادی کشور داشته است. سطح سرمایه گذاری در عرصه ارتباطات از صفر در سال ۱۳۸۰ به دو میلیارد دالر در سال ۱۳۹۵ افزایش یافته است. در زمان طالبان تنها ۱۵ هزار خط تیلفون آنهم صرفا در شهرهای بزرگ فعال بود و کمتر از یک درصد مردم به خدمات تلیفونی دسترسی داشتند. قرار آمار وزارت مخابرات و تکنالوژی معلوماتی، قبل از سال ۱۳۸۱ تنها یک نفر در هر ۴۵۰ تن به خدمات تیلفونی دسترسی داشتند. افغانها نه تنها ارتباطی با جهان خارج نداشتند بلکه قادر به تامین ارتباط با همدیگر نیز نبودند. وضعیت اتباطات و مخابرات آنروز تصویر گویایی بود از واقعیت های جامعه آنروز افغانستان، یعنی افغانستان تاریک و منزوی.
اما امروز ما تحول باورنکردنی را شاهدیم. بیش از ۲۲ میلیون نفر به خدمات مخابراتی دسترسی داشته و شبکه های مخابراتی بیش از ۹۰٪ اراضی کشور را در ۳۴ ولایت زیر پوشش قرار داده است. در حالیکه خدمات انترنتی در زمان طالبان اصلا وجود نداشت، امروز ۵ میلیون تن از هموطنان ما از طریق شبکه های انترنتی با یکدیگر و با دنیا وصل شده اند. خدمات انترنتی 3G که در سال ۱۳۹۱ راه اندازی گردید، امروز به تمام ۳۴ ولایت کشور گسترش یافته است. در سال ۱۳۹۳، افغانستان اولین ستلایت را به فضا پرتاب نمود. ایجاد بیش از ۴ هزار کیلومتر خط فایبر نوری زیرساختار های خدمات انترنتی را دگرگون نموده و آنرا برای همه قابل دسترس ساخته است. امروز شبکه فایبر نوری افغانستان با کشورهای پاکستان، اوزبیکستان، تاجیکستان، ترکمنستان و ایران وصل میباشد. از جانب دیگر، گسترش خدمات مخابراتی منابع جدید عواید را برای دولت افغانستان فراهم نموده است. امروز ۲۰۰ میلیون دالر که ۱۲ در صد کل درآمد های دولت را تشکیل میدهد، از طریق مالیات شبکه های مخابراتی و ارتباطی تامین میشود. تنها از درک مالیات شبکه فایبر نوری، دولت افغانستان سالانه بیش از ۵۰ میلیون دالر در آمد دارد. همچنان برای بیش از ۱۲۰ هزار تن از هموطنان ما زمینه کار در بخش مخابراتی و ارتباطی فراهم شده و انتظار میرود که تعداد آن در آینده بیشتر گردد. در پانزده سال گذشته، افغانستان از عقب مانده ترین کشور از رهگذر مخابرات و خدمات ارتباطی به پیشرفته ترین کشور در این عرصه در منطقه تبدیل شده است.
دولت وحدت ملی با درک اهمیت تکنالوژی جدید در بهبود اداره و مدیریت کشور، ابتکارات مهم را در راستای تطبیق آن در ادارات دولتی روی دست گرفته است. برای تامین بیشتر هماهنگی و موثریت کاری میان ادارات دولتی، برای اولین بار سیستم جدید پذیرش عرایض و بررسی آن بنام Presidential Docs در دفتر ریاست جمهوری افغانستان ایجاد گردید. در این سیستم تمامی عرایض و درخواست ها به شکل اتوماتیک کود بندی شده و بدون ضیاع وقت رسیدگی و بررسی میگردد. معرفی این سیستم رسیدگی به عرایض را از روز ها و هفته ها به ۴۸ ساعت کاهش داده است. در عین حال دفتر ریاست جمهوری با سیستم ارتباطی ویدیوکنفرانس برای تامین ارتباط دفتر ریاست جمهوری با وزارت خانه ها، والیان و غیره اراکین عالیرتبه حکومتی تجهیز گردیده است. همزمان با این، برای پیگیری امور، برای تطبیق تصامیم و فرامین رییس جمهور، سیستم دیجیتل خاص طراحی شده است.
“با معرفی تکنالوژی جدید در سیستم حکومتداری برای اولین بار زمینه تماس مستقیم و متداوم رییس جمهور با اراکین عالیرتبه دولتی در سراسر کشور مساعد شده است.”، نادرنادری مشاور ارشد رییس جمهور در روابط عامه با بیان این موضوع افزود، “این امر در هماهنگی میان نهاد های دولتی، اتخاذ سریع تصامیم و کاهش بیروکراسی و کاغذ بازی بی نهایت موثر بوده است. ضمنا نصب سیستم های دیجتالی تاثیرات قابل ملاحظه در تامین شفافیت و ایجاد حسابدهی در نهاد های دولتی داشته است.”
وزارت مالیه کشور نیز سیستم حکومتداری الکترونیک نظارت بر گمرکات، مدیریت استخدام و پلانگذاری را در نهاد های مربوطه وزارت به اجرا گذاشته است. ضمناً برای تامین شفافیت و جلوگیری از فساد اداری، وزارت مالیه سیستم e-pay یا پرداخت الکترونیک را به کار انداخت که مطابق آن تجار ملی و سرمایه گذاران کشور میتوانند مالیات خود را بدون مشکلات در تمام بانک های کشور پرداخت نمایند. تطبیق سیستم های حکومت داری الکترونیک از یکطرف در کاهش فساد و تامین شفافیت موثر بوده و از جانب دیگر، باعث افزایش عواید دولتی نیز شده است، چنانکه درآمد دولت در سال ۱۳۹۴ افزایش ۲۱ درصدی را نشان میدهد.
در وزارت داخله، از سال ۱۳۹۳ به اینطرف ۹۷ در صد نیروی پلیس کشور در سیستم بیومتریک ثبت و معاشات خویش را به شکل الکترونیک دریافت مینمایند. ثبت افراد پولیس در این سیستم دولت را قادر میسازد تا معلومات کافی در مورد تعداد، نفرات، و ظرفیت های نیروی پولیس کشور داشته باشد. در کل میتوان گفت که از مجموعه ۸۰۰ هزار کارمند دولت، بیش از ۷۳ در صد آن معاشات خویش را به شکل الکترونیک دریافت مینمایند. پرداخت معاشات مامورین دولت در کاهش فساد و ضیاع عواید دولتی موثر بوده است.
امروز تکنالوژی نوین ارتباطات و مخابرات، آیین حکومت داری را در افغانستان به شکل بی سابقه متحول نموده است. حکومت وحدت ملی افغانستان با استفاده موثر از فن آوری ارتباطات میکوشد تا از یکطرف روند حکومت داری را آسان تر ساخته و از جانب دیگر با پدیده شوم و فراگیر فساد مبارزه نماید. با گسترش روزافزون فن آوری ارتباطات در کشور، امروز میتوان با جرئت گفت که عصر انزوا و تاریکی در ا فغانستان پایان یافته است و افغان ها با همدیگر و با جهان به شکل جدایی ناپذیری پیوست شده اند.
